Aziza Brahim - Abbar El Hamada

Glitterhouse Records

De muzikante-activiste Aziza Brahim overtreft zichzelf op haar nieuwste album. 'Abbar El Hamada' (Vrij vertaald: een tocht doorheen de Hammada-woestijn, een woord dat het Saharawi volk gebruikt om het grensgebied tussen Algerije en de Westerse Sahara te beschrijven) is een muzikaal statement van jewelste over de moeilijke tijden waarin we leven. Ze groeide op in een Algerijns vluchtelingenkamp en leefde meer dan twee decennia verbannen uit haar thuisland; eerst in Cuba, later trok ze naar Barcelona. Haar leven staat uitdrukkelijk in het teken van migratie en de ervaring om constant te moeten vluchten. Die ervaringen tekenen haar muziek.

Hier in Europa gaan er veel stemmen op om de grenzen te sluiten; iets dat niet zelden tot vreselijke gevolgen leidt. Het zijn dergelijke vraagstukken die Brahim uitdrukkelijk aan de kaak wil blijven stellen. Dat deed ze eerder al op 'Soutak', een album dat om onbegrijpelijke redenen niet door pers en media hier bij ons opgepikt werd. En ze blijft ook op het nieuwe 'Abbar El Hammada' erg oprecht en doorleefd zoeken naar een uitdrukking van wat in haar leeft.

Op de hoes zien we Aziza in een woestijnachtig landschap dat wordt door tekstflarden die wijzen op de complexiteit van migratie; daar waar verbeelding op de muren ketst, in een omgeving die maar bitter weinig kansen op vrijheid biedt; daar waar tienduizenden in één van de vele helse vluchtelingenkampen verblijven in de hoop op beter. Voor Brahim vat de albumtitel goed de evolutie, die al ruim veertig jaar aan de gang is, samen: "We ervaren al jarenlang onrecht dat ons veroordeelt tot overleven in een onherbergzame omgeving als de Hamada".

'Ammar El Hammada' is direct, straight in the face en vol passie, zo blijkt. Brahim bedient zich op het album niet enkel van haar indrukwekkende stem, maar ook onder meer van onconventionele instrumenten als de tabal en de esgarit. Op het album verzamelt Brahim veel talent rond zich, met gastbijdragen van onder meer Samba Touré (op elektrische gitaar), Chris Eckman (orgel) en Xavi Lozano op fluit en mohoceno. In zekere zin gaat ze in dialoog met de muzikanten en tracht ze die noodzaak tot dialoog ook uit te dragen.

Voor haar zijn nummers per definitie politiek en cultureel geladen. Het album behandelt onder meer jarenlange bezetting, verbanning en diaspora. Een discussie die ze wil opstarten tussen migranten, vluchtelingen en bezetters; tussen patriotten, expats en staatlozen; tussen nomaden en sedentairen. Een interactie tussen landen, culturen, geloofspraktijken en mensen, die vaak niets meer hebben dan een stem en handen om uitdrukking te geven aan wat in hen leeft. Al was het maar om heel even, tijdelijk, de ervaren situatie te counteren met helende muziek die onder meer grenzen, muren, ijzerstaven en prikkeldraad doorkruist.

In de heerlijk luie, bluesy opener Buscando La Paz zoekt Brahim naar vrede, al lijkt ze de hoop erop  opgegeven te hebben. Ze zoekt heil in bescherming van een hogere kracht en hoopt dat ze haar verloren thuisland weer zal zien. Ze reist, langzaam maar zeker, doorheen de Calles Of Dajla, waarbij mensen van allerlei slag elkaar ontmoeten.

Brahim verstaat de dichtkunst zeer goed, zo blijkt ook uit El Canto De La Arena. Er is dankbaarheid voor het water en de rivier in El Wad, maar evenzeer donkere bedreiging in de bergen, waar overleving soms berust op muntthee en glooiende lichtjes van de olielamp.

Iets verderop wijst Brahim op de impact van onderwijs (Baraki) en in de speels klinkende titeltrack bezingt ze onder meer de uitdagingen die democratie herbergt. Het tempo vertraagt wat. Tijdens Mani klopt ze zich zelfzeker op de borst. "And long life to my compositions", zo zingt ze. De toekomst is nu aan de jeugd (een knap uitgewerkt Intifada), die hopelijk de segrerende en inhumane muren te doorbreken (The Walls). Ze weerhouden het volk er niet van om een hemel van vallende sterren te kunnen zien.

Dit is een knap album van Brahim. De stem van een krachtige vrouw die de luisteraar meesleept op een tocht waarin ongelijkheid en onrecht bevochten wordt met muzikale poëzie.